Columbia Üniversitesi'nde
Uluslararası ve Halkla İlişkiler Bölümü'nde Misafir Profesör
Bitcoin, 12 yıllık
mükemmel bir balon.. Bir keresinde altını "parlak Bitcoin" olarak
tanımlamıştım ve metalin fiyatını 6 bin yıllık bir balon olarak tanımlamıştım.
Bu, eskiden endüstriyel bir meta olarak içsel değere sahip olan (şimdi büyük
ölçüde gereksiz olan) ve hala mücevherde yaygın olarak kullanılan bir tüketici
dayanıklılığı olan altın için biraz adaletsizdi.
Bitcoin, aksine, kendine
özgü bir değere sahip değildir; asla olmadı ve olmayacak. Tamamen spekülatif
bir varlıktır.
Ancak Bitcoin aynı
zamanda sosyal olarak savurgan bir spekülatif varlıktır çünkü üretimi
pahalıdır.
Tabii ki, Bitcoin'in
protokolü daha büyük bir arza izin verecek şekilde değiştirilmese bile, tüm
alıştırma Bitcoin 2, Bitcoin 3 vb. verilmesi yoluyla tekrar edilebilir.
Madenciliğin gerçek maliyetleri de böylelikle kopyalanacaktır. Bitcoin ile
paralel olarak çalışan, halihazırda yerleşik kripto para birimleri (örneğin,
Ether) vardır.
Ancak devlet tarafından
verilen itibari para birimlerinin başarısının gösterdiği gibi, spekülatif
balonların evreni hiçbir şekilde Bitcoin gibi kripto para birimleriyle sınırlı
değil. Sonuçta, esnek fiyatların olduğu bir dünyada, herkesin resmi itibari
para biriminin hiçbir değeri olmadığına inandığı bir denge vardır - bu durumda
sonuç olarak hiçbir değeri yoktur. Ve genel fiyat seviyesinin - fiat para
biriminin fiyatının karşılıklı olarak - patladığı ve sonsuza gittiği veya para
stoğu oldukça sabit kaldığında veya değişmediğinde bile patlayıp sıfıra düştüğü
sonsuz sayıda "temel olmayan" denge vardır.
Fiyat seviyesinin (ve
para biriminin değerinin) pozitif olduğu ve patlamadığı benzersiz
"temel" denge vardır. Hükümet tarafından çıkarılan itibari para
birimlerinin çoğu, bu temel dengeye tökezlemiş ve orada kalmıştır. Keynesçiler
bu çoklu dengeleri görmezden gelirler, fiyat seviyesini (ve dolayısıyla paranın
fiyatını) tarih tarafından benzersiz bir şekilde belirlendiği ve (beklenmedik)
enflasyon ile işsizlik arasında istikrarlı ve ters bir ilişki olduğunu varsayan
Phillips eğrisi gibi bir mekanizma aracılığıyla kademeli olarak güncellenen
şekilde görürler.
Hangi perspektifi
benimsediğine bakılmaksızın, paranın değerini etkin bir şekilde sıfıra düşüren
gerçek dünyadaki hiperenflasyonlar - Weimar Almanya'yı veya son Venezuela ve
Zimbabwe vakalarını düşünün - temel olmayan dengelerin değil, daha ziyade kötü
giden temel dengelerin örnekleridir. . Bu durumlarda, para stokları patladı ve
fiyat seviyesi buna göre yanıt verdi.
Özel kripto para birimleri
ve kamu fiat para birimleri aynı sonsuz olası dengeye sahiptir. Sıfır fiyat
dengesi her zaman bir olasılıktır.
Bitcoin açıkça şu anda
bu dengelerin hiçbirini sergilemiyor. Bunun yerine sahip olduğumuz şey, temel
olmayan patlayıcı fiyat dengesinin bir çeşidi gibi görünüyor. Bu bir
varyanttır, çünkü Bitcoin'in beklenmedik bir şekilde mevcut patlayıcı fiyat
yörüngesinden ya güzel temel dengeye ya da pek de hoş olmayan sıfır fiyat
senaryosuna sıçramasını mümkün kılmasına izin vermesi gerekir. Bu çoklu denge
perspektifi, şüphesiz, Bitcoin ve diğer özel kripto para birimleri gibi özünde
değersiz varlıklara yatırım yapmayı riskli görünmektedir.
Gerçek dünya, elbette,
burada ana hatları çizilen ana akım iktisat teorisinin desteklediği olası denge
aralığı ile sınırlandırılmamıştır. Ancak bu, Bitcoin'i bir yatırım olarak daha
da riskli hale getirir.
Tesla'nın son Bitcoin
satın alımı, piyasaya giren büyük bir ek alıcının hem doğrudan (piyasalar likit
olmadığında) hem de dolaylı olarak gösteri ve emülasyon etkileri yoluyla kripto
para biriminin fiyatını önemli ölçüde artırabileceğini gösteriyor. Ancak tek
bir önemli oyuncunun çıkması, ters yönde de benzer bir etkiye sahip olacaktır.
Piyasa yapıcıların dile getirdiği olumlu veya olumsuz görüşlerin Bitcoin'in
fiyatı üzerinde önemli etkileri olacaktır.
Kripto para biriminin
olağanüstü fiyat oynaklığı şaşırtıcı değil. GameStop’un hisse fiyatını Ocak
ayında benzeri görülmemiş yükseklere (ardından önemli bir düzeltme) iten piyasa
gibi son derece mantıksız piyasa dalgalanmaları, herhangi bir bariz temel değer
çapasından yoksun olan Bitcoin'in aşırı oynaklığın bir ders kitabı örneği
olarak kalacağını hatırlatmalıdır.
Bu zamanla değişmeyecek.
Bitcoin, piyasa değeri herhangi bir şey olabilen ya da hiçbir şey olmayan,
gerçek değeri olmayan bir varlık olmaya devam edecek. Yalnızca sağlıklı risk
iştahı ve kayıpları karşılama kapasitesi güçlü olanlar buna yatırım yapmayı
düşünmelidir.
