ÇİN'İN DERDİ HEPİMİZİ GERDİ

Son gelen HSBC imalat satın alma yöneticileri endeksi verisi Çin’le ilgili kaygıları arttırdı. PMI rakamı 50’in üzerindeyse ekonomide canlılık, 50’nin altında ise sorunlardan bahsediyoruz. Ocak ayı verisi 49.5 idi, Şubat verisi daha kötü geldi 48.3. 

Çin’de bir şeyler oluyor ve bu olanlar bütün dünyayı korkutuyor.

HSBC/Markit İmalat PMI

Çin’in resmi rakamları da çok parlak bir duruma işaret etmiyor aslında.

Veri 50’nin üzerinde görülüyor ama son 3 ayda gerileme göze çarpıyor.

Çin 2014’e parlak bir giriş yapmadı. Ekonomide gidişatı gösteren veriler zayıf, gelen veriler yavaş büyümeye işaret ediyor. Yavaş büyüme de başta gelişen piyasalar olmak üzere bütün dünyayı sarsıyor.

Çin kredi sistemi çok gergin, ülkenin “gölge bankacılık” gibi bir sorunu var. Zayıf öncü veriler, gölge bankacılık endişeleriyle birleşince korku artıyor. Bu endişelerin bertaraf edilmesi için banka kredi mekanizmasında rahatlamaya ihtiyaç var. Şirketlerin temerrüt riski giderek yükseliyor ( özellikle madencilik sektörü). Bir taraftan da Çin Merkez Bankası likiditeyi kısarak kredi büyümesini frenlemeye çalışıyor, bankaları yüksek ve oynak para piyasası oranları için uyarıyor.

Büyüme sıkıntılı, kredi mekanizması sorunlu Çin’de, diğer bir sorun; borçluluk. 2013 tahminine göre toplam kamu borcu GSYİH’nın %50’sine yaklaştı. Uluslararası standartlara göre hala kabul edilebilir seviyede desek de düşük diyemiyeceğimiz bir oran bu.

Çin’de bugüne kadar yerel yönetimlerin ağır altyapı yatırımlarıyla büyüme desteklendi. Fakat borç oranı yükseldi. Resmi rakamlara göre yerel yönetimlerin borcu 2010’dan 2013’e yaklaşık yüzde 80 oranında arttı.

Faiz oranı kısıtlamalarına tabi olmayan gölge bankacılık büyümeyi tetikleyen ikinci unsurdu. Çin’de gölge bankacılık artık o kadar büyük ki müdahele etmek zor. Ama böyle devam etmesi de mümkün değil, olabildiğince yumuşak bir geçişe bütün dünyanın ihtiyacı var.

Bütün bu sorunlara Çin ekonomi yönetimi çabucak çare bulamaz mı? Bulabilir tabii ki. Yerel yönetimlerin borçları roketlense de, otorite yerel yönetimlerin default olmasına müsaade etmeyebilir. Kredi krizini hafifletmek için, büyümeye etkisi azaltılmak isteniyorsa, değişik merkez bankası para politikaları uygulamalarıyla piyasayı rahatlatıbilir. Ve piyasanın tepkisi “palyatif çözümler” olur.

Uzun vadede bahsettiğimiz yapısal sorunları çözmek için esnek döviz kuru, Çin Merkez Bankası’nın daha yüksek faiz uygulaması daha ciddiye alınacak çözüm yolu olarak düşünülebilir. Çin ekonomide yeni uygulamaya koyduğu modeli, ekonomik aktiviteyi ölçen veriler bu şekilde kötü gelmeye devam ederse esnetebilir. Fakat şimdilik önümüzdeki  birkaç ay, kötü PMI rakamları gelmeye devam ettikçe, Çin kabusu piyasaların üzerinden kalkmayacak gibi görünüyor.