2023'ün başından bu yana altının fiyatı dolar bazında neredeyse %60 arttı. Bu, dalgalı birkaç haftanın ardından Amerika'nın S&P 500 endeksi de dahil olmak üzere, dünyanın önde gelen hisse senedi endekslerinden daha fazla bir yükseliş anlamına geliyor.
Mantık, gümüş fiyatlarının altın fiyatlarıyla benzer şekilde hareket etmesi gerektiğini söylüyor. O da nadir, parlak ve dayanıklı bir metal olup, binlerce yıldır mücevher ve para üretiminde kullanılıyor. Bu köklü değer saklama rolü, yatırımcıların endişeli olduğu zamanlarda ona da bir “güvenli liman” cazibesi kazandırıyor. Altında olduğu gibi, dünyadaki sınırlı gümüş miktarı da onu enflasyona karşı iyi bir koruma aracı yapmalı. Nitekim her iki metalin son yükselişi, yatırımcıların jeopolitik kaos ve sürekli artan fiyatlar konusundaki endişeleriyle paralel gerçekleşti. Üstelik faiz oranları yükseldiğinde genellikle düşme eğiliminde olmalarına rağmen bu sefer yükselmeyi başardılar.
Teori böyle söylese de pratikte madencilik arzı ve endüstriyel talep farklılıkları nedeniyle gümüş-altın fiyat oranı sürekli değişiyor. Uzun vadede bu durum, gümüş yatırımcıları için yıllarca hayal kırıklığı yarattı. 1970'lerde bir ons altın almak için 30 ila 40 ons gümüş satmanız gerekiyordu; bugün bu oran 90’a çıkmış durumda.
Spekülatörler de gümüş yüzünden zarar gördü. 2007-2009 küresel finans krizinden sonra zayıflayan sanayi talebi ve güvenli liman varlıklarına olan ilginin artması nedeniyle gümüş fiyatı daha çok yatırımcıların keyfine bağlı hale geldi. Bunun sonucu olarak gümüş-altın fiyat oranı uzun yıllar altın fiyatına paralel hareket etti. Gümüşe yatırım yapmak, altına kaldıraçlı yatırım yapmaya benzer bir hale geldi ki bu durum, normalde kredi kullanarak kaldıraçlı yatırım yapmak zorunda kalan hedge fonlar için büyük bir fırsattı. Ancak 2010’ların sonuna doğru bu ilişki bozuldu ve gümüş bir anda yatırımcıların gözünden düştü, spekülatörler büyük kayıplar yaşadı.
Şimdi ise gümüş tekrar revaçta. Merkez bankaları yıllardır altın rezervlerini artırıyor. Eylül ayında Rus haber ajansı Interfax, hükümetin yakında gümüş de satın almaya başlayacağını bildirdi. 2021’den sonra ilk kez, geçen yıl gümüş borsa yatırım fonları net giriş kaydetti. Bu yıl New York’taki tüccarlar, Londra’daki altın stoklarını hızla tüketti; çünkü ilerleyen dönemde ithalata ek vergiler gelebileceğinden endişeliler. Ancak gümüşe olan talep daha da hızlı arttı—öyle ki Atlantik aşırı fiyat farkı, gümüş külçelerinin ticari uçuşlarla taşınmasını bile kârlı hale getirdi.
Daha da önemlisi, arz ile talep arasındaki açığın genişlemesi, bu çılgınlığın devam edeceğini gösteriyor. Silver Institute’a göre, madencilik ve geri dönüşüm yoluyla sağlanan yıllık gümüş arzı son on yılda biraz azaldı. Aynı dönemde sanayi talebi, büyük ölçüde güneş panellerinde kullanılan gümüş nedeniyle %50’den fazla arttı. Büyük miktarda güneş paneli üreten Çin’in ithalatı hızla yükseldi. Madencilik kapasitesi kısa sürede artırılamayacağından, bu dengesizlik gümüş fiyatlarını bir süre daha yukarı taşıyacak gibi görünüyor.
Dünya daha da karmaşık ve gergin bir yer haline geldikçe, yatırımcıların güvenli liman varlıklarına olan ilgisinin azalması zor görünüyor. Öte yandan, hükümetlerin değer saklamak için ABD’nin erişemeyeceği alternatifler araması için giderek daha fazla sebep var. Son dönemde merkez bankalarının altın almasının büyük nedenlerinden biri de bu. Kimileri Donald Trump gibi kripto paraları rezervlerine eklemeyi düşünebilir. Ancak aynı işi görebilecek başka bir değerli metal daha var.
